Giải đáp phụng vụ: Tại sao gọi là Thánh Pius thay vì Thánh Pio?

Giải đáp của Cha Edward McNamara, Dòng Đạo Binh Chúa Kitô (LC), Khoa trưởng Thần học và giáo sư phụng vụ của Đại học Regina Apostolorum (Nữ Vương các Thánh Tông Đồ), Rôma.

Hỏi: Với ý tưởng nào mà ấn bản mới của Sách Lễ Rôma gọi Thánh Pio thành Pietrelcina là “Pius” thay vì “Pio”? Đúng là khi tên thánh Theresa Bông Hoa Nhỏ được khôi phục là Thérèse, chúng ta đang đi theo hướng ngược lại trong trường hợp Thánh Pio. – N. W., Costa Mesa, California, Mỹ.

Đáp: Trong khi không biết được lý do của nhóm phiên dịch, tôi có thể giả thiết nhiều lý do tốt cho sự chọn lựa này.

Đúng là Thánh Pio được biết đến nhiều theo hình thức tên gọi trong tiếng Ý của Ngài, ngay cả bên ngoài nước Ý. Tuy nhiên, trong tiếng Ý, tên này là hình thức đã được sử dụng bởi 12 Giáo hoàng, trong đó một số vị cũng là thánh nhân trong lịch phổ quát của Giáo Hội. Vì vậy, tại Ý, các thánh Pius I, V, X và Đức Chân Phước Pius IX được gọi là Pio I, V, X và IX.

Đức Francis Forgione lấy tên thánh đời tu là Tu sĩ Pius vào tháng 1-1903. Có lẽ Ngài làm thế là để tôn vinh một trong các thánh Giáo Hoàng mang tên ấy, hoặc Đức Thánh Cha mang tên Pius trước đó, là Đức Thánh Cha Pius IX. Đức Thánh Cha Pius X tương lai được bầu chọn vào ngày 4-8 cùng năm ấy.

Vì việc chọn tên Pius có liên quan cách cố ý đến tên của Giáo hoàng, thật là phù hợp để duy trì sự liên kết này bằng cách duy trì cùng dạng thức tên trong sách lễ.

Mặc dù tên này là phổ biến với một số Giáo hoàng, và người ta sự mến mộ nhiều với “Thánh Padre Pio”, nhưng thật ra tên này chưa bao giờ được phổ biến rộng rãi. Trong thống kê chưa chính xác, có vẻ như tên Pius, có nghĩa là “đạo đức” hoặc “sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ tôn giáo”, chưa bao giờ được xếp hạng trong số 1.000 tên phổ biến nhất trong thế giới nói tiếng Anh. Thậm chí ở Ý, chỉ có khoảng 17.600 người đàn ông mang tên Pio (chưa tới 0,03 % dân số cả nước), xếp hạng thứ 366 về mức phổ biến.

Thật ra, các người mang tên thánh Pius mừng lễ bổn mạng của họ vào ngày 11-7, ngày lễ Thánh Giáo Hoàng Pius I, một vị tử vì đạo trong thế kỷ thứ hai.

Trong khi đó, Thérèse là tên riêng của Thánh Thérèse Hài Đồng Giêsu. Đây thật là một hình thức tiếng Pháp đơn thuần của tên Teresa trong tiếng Tây Ban Nha, nhưng Bông Hoa Nhỏ được biết đến như là Thérèse, từ khi cuốn “Chuyện một tâm hồn” của Ngài được xuất bản.

Tương tự như vậy, trong khi Pio là một danh từ mới trong tiếng Anh, Thérèse tồn tại như một tên gọi khác có thể chấp nhận được, thay cho tên Teresa và Theresa. Việc sử dụng tên Thérèse đạt đỉnh điểm vào thập niên 1950, mặc dù không bao giờ có hơn 232 trẻ trong một triệu trẻ sơ sinh mang tên này, trong khi khoảng 6.500 trẻ trong một triệu trẻ sơ sinh mang tên Teresa và Theresa, trong cùng thời kỳ.

Vì vậy, do thiếu thông tin quyết định cho sự ngược lại, tôi tin rằng các lý do này giải thích các sự lựa chọn khác nhau đối hai cái tên trên đây. (Zenit.org 8-10-2013)

Nguyễn Trọng Đa

Vietcatholic News