Lectio: Chúa Nhật XXII Thường Niên (C)

Dụ ngôn chỗ nhất và chỗ rốt hết:

Vì hễ ai tự nâng mình lên thì sẽ bị hạ xuống 

Lc 14:1, 7-14 

1.  Lắng Nghe Lời Chúa

a)  Lời nguyện mở đầu:

Lạy Chúa, tất cả chúng con có một nỗi khao khát được lắng nghe Chúa, và Chúa biết điều ấy, bởi vì chính Chúa đã tạo dựng nên chúng con như thế. “Chỉ có Chúa mới có lời ban sự sống đời đời” (Ga 6:68). Chúng con tin vào những Lời này, chúng con đang đói và khát cho những Lời này; vì những Lời này, trong sự khiêm nhường và lòng yêu thương, chúng con cam nguyện với tất cả lòng trung thành chúng con.  “Lạy Chúa, xin hãy phán, tôi tớ Chúa đang lắng nghe” (1Sm 3:9).  Đây là lời cầu nguyện khẩn thiết của Samuel là người không biết; trường hợp chúng con có phần khác, nhưng đó chính là tiếng nói của Chúa, Lời của Chúa, mà đã thay đổi sự run sợ của lời cầu nguyện cổ xưa thành niềm khao khát được hiện thông của một người con nài van cha nó:  Xin cha hãy nói vì con cha đang lắng nghe.

b)  Tin Mừng:

₁ Khi ấy, trong ngày Sabbát, Chúa Giêsu vào nhà một thủ lãnh các người Biệt Phái để dùng bữa; và họ dò xét Người.  ₇ Người nhận thấy cách những kẻ được mời, chọn chỗ nhất, nên nói với họ dụ ngôn này rằng:  ₈ “Khi có ai mời ngươi dự tiệc cưới, ngươi đừng ngồi vào chỗ nhất, kẻo có người trọng hơn ngươi cũng được mời dự tiệc với ngươi, ₉ và chủ tiệc đã mời ngươi và người ấy, đến nói với ngươi rằng: ‘Xin ông nhường chỗ cho người này.’ Bấy giờ ngươi sẽ phải xấu hổ đi ngồi vào chỗ rốt hết.  ₁₀ Nhưng khi ngươi được mời, hãy đi vào chỗ ngồi rốt hết, để khi người mời ngươi đến, nói với ngươi rằng:  ‘Hỡi bạn, xin mời bạn lên trên.’  Bấy giờ ngươi sẽ được danh dự trước mặt những người dự tiệc.  ₁₁ Vì hễ ai nhắc mình lên, sẽ phải hạ xuống, và ai hạ mình xuống, sẽ được nhắc lên.’  ₁₂ Rồi Người lại nói với kẻ đã mời Người rằng:  “Khi ông dọn bữa ăn trưa hay tối, thì đừng mời bạn bè, anh em, bà con hay láng giềng giàu có, kẻo đến lượt họ cũng mời ông, và như thế ông đã được trả lễ rồi.  ₁₃ Nhưng khi làm việc, hãy mời những người nghèo khó tàn tật, què quặt, và đui mù;₁₄ ông sẽ có phúc, bởi họ không có gì trả lễ.  Vì ông sẽ được trả lễ khi những người công chính sống lại.”

c)  Giây phút thinh lặng cầu nguyện:

Để được thấm nhuần Lời của Chúa Kitô và để Lời Chúa trở nên có thật, là Đức Kitô, có thể ngự trị trong lòng chúng ta và để chúng ta có tuân giữ các Lời ấy, thật là cần thiết rằng có sự lắng nghe và im lặng sâu sắc.

2.  Lời Chúa được soi sáng (Lectio)

a)  Bối cảnh:

Dụ ngôn về sự chọn chỗ được kể lại, trong một ngày thứ bảy khi Chúa Giêsu đã đến thành Giêrusalem, nơi Mầu Nhiệm Vượt Qua sẽ được hoàn tất, nơi Phép Thánh Thể của Giao Ước Mới sẽ được cử hành, mà sau đó cuộc gặp gỡ với Đấng hằng sống và sự ủy thác sứ vụ của các môn đệ để nối tiếp sứ vụ lịch sử của Đức Giêsu. Ánh sáng của Lễ Vượt Qua làm cho tất cả những ai được gọi để đại diện Người như là người tôi tớ, phó tế (diakonos), trong cộng đoàn, trong các cuộc tập họp quây quần bên bàn ăn, để xem thấy con đường mà Chúa sẽ đi qua.  Đó là chủ đề của các khách mời tại bàn tiệc hoặc sống vui vẻ cùng nhau của thánh Luca.  Chúa Giêsu đã nhận ra thực tế đẹp đẽ nhất, được công bố và giảng dạy tại bàn tiệc trong một khung cảnh hòa đồng vui vẻ.

Trong chương 14, thánh Luca, với nghệ thuật một người kể chuyện có khả năng của ông, vẽ nên một bức tranh, trong đó ông đã chồng hai hình ảnh lên nhau:  Đức Giêsu tại bàn ăn xác định khuôn mặt của cộng đồng mới, được mời đến chung quanh bàn tiệc Thánh Thể.  Trang này được phân chia thành hai cảnh: cảnh thứ nhất, lời mời ăn tối tại nhà một thủ lãnh các người Biệt Phái, vào một ngày lễ, ngày thứ bảy (Lc 14:15-16), mà cũng mối quan tâm đến vấn đề của các khách mời: ai sẽ tham gia vào bàn tiệc trên nước Trời?  Điều này chuẩn bị bắt đầu ngay từ bây giờ trong mối quan hệ với Chúa Giêsu, Đấng mời gọi những người chung quanh gia nhập vào trong cộng đoàn-Giáo Hội.

b)  Lời chú giải:

–  Thứ bảy, một ngày lễ và ngày giải thoát

Đây là đoạn trong Tin Mừng theo Luca:  “Trong ngày Sabbát, Chúa Giêsu vào nhà một thủ lãnh các người Biệt Phái để dùng bữa; và họ dò xét Người” (Lc 14:1).  Trong một ngày lễ, Chúa Giêsu được mời bởi một người là kẻchịu trách nhiệm về phong trào của các người tuân giữ lề luật hoặc người Biệt Phái.  Chúa Giêsu đang ngồi tại bàn.  Cảnh thứ nhất diễn ra trong bối cảnh này: việc chữa lành một người đàn ông bị bệnh phù thủng đã bị cản trở bởi sự tàn phế thân thể nên không thể ngồi dự tiệc.  Những người bị bệnh trong thân thể bị gạt bỏra khỏi cộng đoàn bởi những người biệt phái theo lề luật Qumran.  Bữa ăn trong ngày Thứ Bảy mang đặc tính ngày lễ hội và thiêng liêng đặc biệt đối với người tuân thủ theo lề luật.  Thực ra, vào ngày Thứ Bảy, có sự tưởng nhớ hàng tuần của việc rời bỏ đất Ai Cập và sự tao dựng trời đất.  Chúa Giêsu, một cách chính xácvào ngày Thứ Bảy đã đem lại sự tự do và việc tái hội nhập xã hội với đầy đủ sức khỏe cho người bị bệnh phù thủng.   

Vì thế, Chúa đã dùng những lời sau đây để chứng minh cho việc làm của mình trước các giảng viên và các người biệt phái:  “Trong số các ông ở đây nếu có con lừa hoặc con bò của mình bị rơi xuống giếng mà không kéo nó lên dù rằng trong ngày Sabbát?”  Thiên Chúa quan tâm đến loài người và không phải chỉ vì của cải hoặc các tài sản của người ta.  Ngày Thứ Bảy không chỉ là ngày phải tuân giữ các lề luật về sự nghỉ ngơi thiêng liêng bên ngoài, nhưng đó còn là ngày có ích lợi cho con người.  Với mối quan tâm hướng về loài người, nó cũng được ban cho chiếc chìa khóa để định nghĩa các tiêu chuẩn cho việc hội họp trong cộng đoàn này với biểu tượng là bàn tiệc:  Làm cách nào để chọn vị trí chỗ ngồi? Ai được mời và ai tham gia cuối cùng trong Bàn Tiệc Nước Trời?  Cử chỉ của Chúa Giêsu là một chương trình:  Thứ bảy là ngày tạo ra cho loài người.  Vào ngàyThứ Bảy, Chúa đã làm đúng theo ý nghĩa căn bản của việc cử hành ngày kỷ niệm rời khỏi đất Ai-Cập và sự tạo dựng trời đất.

–  Về việc chọn chỗ ngồi và các khách mời

Các tiêu chuẩn để chọn vị trí chỗ ngồi không dựa trên địa vị, chức tước, hoặc danh tiếng, nhưng được đặt để bởi việc làm của Thiên Chúa khuyến khích những người sau rốt, “bởi vì ai nâng mình lên sẽ bị hạ xuống và ai hạ mình xuống sẽ được nâng lên” (Lc 14:11).  Nguyên tắc này kết thúc bài dụ ngôn về các nghi lễ mới, đã làm đảo ngược các tiêu chuẩn đã có của thế gian, nói về việc làm của Thiên Chúa qua hình thức thụ động “sẽ được nhắc lên”.  Thiên Chúa cất nhắc những người bé nhỏ và nghèo hèn như Chúa Giêsu đã làm cho người đàn ông bị bệnh phù thủng, người đã bị gạt bỏ ra ngoài, đem người ấy đến bàn tiệc và cùng ngồi ăn với ông ta trong ngày lễ Sabbát.

Sau đó chúng ta có tiêu chuẩn cho việc chọn lựa những khách mời.  Tiêu chuẩn của việc giới thiệu và sự quen biết trong cùng giai cấp đã bị loại bỏ:  “Đừng mời bạn bè, anh em, bà con hay láng giềng giàu có…”  “Ngược lại, khi ngươi có một bữa tiệc, hãy mời những người nghèo khó, tàn tật, què quặt, và đui mù…” (Lc 14:12-13).

Danh sách bắt đầu với những người nghèo khó, những người mà trong sách Tin Mừng Luca là những người thừa hưởng các Mối Phúc Thật:  “Phúc cho ai có tinh thần nghèo khó, vì nước Trời là của họ”.  Trong danh sách những khách mời, những người nghèo khó được đề cập đến như là những người bị tật phế về thể chất, người tàn tật, bị loại trừ ra khỏi tình bạn bè của các người Biệt Phái và khỏi các cuộc tế lễ (2Sm 5:8; Lv 21:18).

Danh sách này cũng được tìm thấy trong dụ ngôn về buổi tiệc lớn: kẻ nghèo khó, người tàn tật, kẻ mù lòa, què quặt được đặt vào chỗ những người khách quý (Lc 14:21).

Dụ ngôn thứ hai về tiêu chuẩn chọn lựa khách mời được loan báo với lời công bố này:  “Ông sẽ có phúc, bởi họ không có gì trả lễ.  Vì ông sẽ được trả lễ khi những người công chính sống lại” (Lc 14:14), vào lúc tận thế Thiên Chúa sẽ chứng tỏ quyền tối cao của mình bằng cách chia sẻ sự sống đời đời.  Tại thời điểm này có một thành ngữ nói về những khách mời như một món quà lưu niệm giữa hai dụ ngôn nhỏ và dụ ngôn buổi tiệc lớn: “Phúc thay ai được dự tiệc trong Nước Thiên Chúa!” (Lc 14:15).  Lời này nhắc nhớ lại những mối Phúc Thật của Nước Trời và điều kiện để gia nhập vào nước này qua hình ảnh của bữa tiệc, “ăn bánh”, giới thiệu trong dụ ngôn trước đó về bữa tiệc lớn trong ý nghĩa ngày tận thế.  Nhưng bữa tiệc cuối cùng này, là Nước Thiên Chúa và sự hiệp thông toàn vẹn với Người, được chuẩn bị từ lúc này bằng cách ngồi chung và ăn cùng một bàn. Chúa Giêsu thuật lại dụ ngôn này để giải thích việc tập họp mọi người với việc công bố Nước Thiên Chúa và qua các hành động mang tính cách lịch sử của Người. 

3.  Suy Gẫm Lời Chúa

a)  Khi Chúa Giêsu ở trong nhà người Biệt Phái đã mời Người đến dùng bữa, Chúa quan sát cách mà những người được mời cố để có những chỗ ngồi trên nhất.  Đó là một thái độ rất phổ biến trong cuộc sống, không những chỉ khi người ta tại bàn tiệc: mỗi người cũng cố để có được chỗ trước nhất về sự quan tâm và kính trọng từ những người khác.  Tất cả mọi người, bắt đầu từ chính mình, chúng ta đều có kinh nghiệm này. Nhưng chúng ta hãy chú ý, Lời của Chúa Giêsu khuyên nhủ tránh không chọn chỗ trên nhất không chỉ đơn giản là một lời dạy bảo giáo dục xuông; đó là một quy luật trong cuộc sống.  Đức Giêsu đã minh xác rằng chính Thiên Chúa đã ban cho mỗi một chúng ta nhân phẩm và danh dự; chúng ta không thể tự ban phát nó cho mình, hay tự cho đó là các giá trị riêng của chúng ta.  Giống như Người đã nói trong các Mối Phúc Thật, Đức Giêsu đảo ngược sự xét đoán và cách cư xử của thế gian này.  Ai tự thú nhận mình là kẻ tội lỗi và khiêm hạ thì được nhắc lên bởi Thiên Chúa; nhưng, những ai có dự định để được mọi người thừa nhận và chọn chỗ nhất thì có nguy cơ bị loại trừ khỏi bữa tiệc này.

b)  “Khi có ai mời ngươi dự tiệc cưới, ngươi đừng ngồi vào chỗ nhất, kẻo có người trọng hơn ngươi cũng được mời dự tiệc với ngươi … Bấy giờ ngươi sẽ phải xấu hổ đi ngồi vào chỗ rốt hết” (Lc 14:8-9).  Dường như Chúa Giêsu muốn bông đùa về nỗ lực trẻ con của các người khách đã cố gắng dành cho được những chỗ tốt nhất; nhưng ý định của Người có một mục đích nghiêm trọng hơn.  Nói với các thủ lãnh của người Do-thái, Chúa đã cho thấy quyền năng nào đã tạo dựng nên mối quan hệ với Nước Trời:  “Ai tự nhắc mình lên thì sẽ bị hạ xuống và ai hạ mình xuống sẽ được nhắc lên” (Lc 14:11).  Chúa nói cho họ biết “lối xử dụng quyền lực đúng đắn” được tìm thấy trong sự khiêm nhu.  Nó cũng là sức mạnh mà Thiên Chúa đã ban phát cho nhân loại trong việc Nhập Thể:  “Vì vâng theo thánh ý của Chúa Cha, để toàn thể nhân loại được cứu rỗi, Đức Kitô đã không nghĩ phải nhất quyết duy trì địa vị ngang hàng với Thiên Chúa, nhưng Người đã hoàn toàn trút bỏ vinh quang, mặc lấy thân nô lệ, sống như người trần thế; Người lại còn hạ mình, vâng lời cho đến nỗi bằng lòng chịu chết, chết trên cây thập giá” (Pl 2:6-8).   Việc hoàn toàn trút bỏ vinh quang của Con Thiên Chúa có khả năng chữa lành, hòa giải và giải thoát mọi tạo vật.  Sự khiêm tốn chính là động lực xây dựng Nước Trời và cộng đoàn các môn đệ, Giáo Hội.

4.  Cầu Nguyện – Thánh Vịnh 23

Bài Thánh Vịnh dường như xoay quanh một tiêu đề:  “Chúa là Đấng chăn nuôi tôi”.  Các Thánh là hình ảnh của một đoàn chiên trên đường: họ được chăn dắt bởi sự tốt lành và lòng trung tín của Thiên Chúa, cho đến lúc họ cuối cùng đã tiến vào nhà Chúa Cha (L. Alonso Schokel, Các Thánh Vịnh của lòng tín thác, Sách Dehoniana, Bologna, 2006, 54).

CHÚA là mục tử chăn dắt tôi, tôi chẳng thiếu thốn gì.
Trong đồng cỏ xanh tươi, Người cho tôi nằm nghỉ.
Người đưa tôi tới dòng nước trong lành
và bổ sức cho tôi.
Người dẫn tôi trên đường ngay nẻo chính
vì danh dự của Người.

Lạy Chúa, dầu qua lũng âm u
con sợ gì nguy khốn, vì có Chúa ở cùng.
Côn trượng Ngài bảo vệ, con vững dạ an tâm.

Chúa dọn sẵn cho con bữa tiệc ngay trước mặt quân thù.
Đầu con, Chúa xức đượm dầu thơm,
ly rượu con đầy tràn chan chứa.

Lòng nhân hậu và tình thương CHÚA
ấp ủ tôi suốt cả cuộc đời,
và tôi được ở đền Người
những ngày tháng, những năm dài triền miên.

Lời nguyện kết:

“Lạy Chúa, con xin cảm tạ về ánh sáng Chúa đã đổ tràn trên con, ánh sáng tràn ngập đời con với niềm xác tín rằng con là người tội lỗi.  Con đã hiểu cặn kẽ hơn rằng Đức Giêsu, Con Một Chúa, là Đấng Cứu Chuộc con.

Ý chí con, tâm hồn con, tất cả thể xác con xin trao trọn nơi Người.  Nguyện xin tình yêu của Đấng Toàn Năng chinh phục con, Ôi lạy Chúa!  Xin hãy đánh đổ sự phản kháng thường xuyên làm cho con nổi loạn, nỗi luyến tiếc đã thúc đẩy con trở nên biếng nhác; nguyện xin Tình Yêu Chúa chinh phục được tất cả để con có thể là một giải thưởng hạnh phúc cho sự chiến thắng vinh quang của Chúa.

Niềm hy vọng của con nương tựa vào lòng trung tín của Chúa.  Cho dù con có phải lớn lên trong những cơn lốc xoáy của nền văn minh, con đã biến đổi thành một bông hoa và người gác cổng của Chúa trong mùa Xuân đã được nở rộ, đâm chồi nảy lộc từ Máu Con Thiên Chúa.  Chúa nhìn vào mỗi người chúng con, Chúa chăm sóc chúng con, Chúa bảo vệ chúng con; Lạy Chúa, Đấng vun xới mùa Xuân của Cuộc Sống Đời Đời: Lạy Chúa, là Cha của Đức Giêsu, và là Cha của chúng con; lạy Cha của con!” (ĐHY Anastasio Ballestrero)

 ———————————–