Tiếng nói lương tâm giữa đêm tối quyền lực

Thứ sáu - 01/08/2025 20:14 73 0

TIẾNG NÓI LƯƠNG TÂM GIỮA ĐÊM TỐI QUYỀN LỰC

Trong dòng chảy miên viễn của lịch sử cứu độ, có những khoảnh khắc, những con người, và những biến cố được ghi lại không chỉ để kể lại một câu chuyện, mà còn để soi rọi vào tận thâm sâu tâm hồn con người, vạch trần những đấu tranh nội tâm, những lựa chọn nghiệt ngã, và những hệ quả khôn lường của chúng. Đoạn Tin Mừng chúng ta vừa nghe, trích từ sách Matthêu, chương 14, từ câu 1 đến câu 12, là một trong những khúc đoạn như thế. Nó không chỉ là câu chuyện về cái chết bi thảm của Gioan Tẩy Giả, mà còn là một tấm gương phản chiếu sắc nét về quyền lực, lương tâm, sự thật, và cái giá phải trả cho sự trung thành.

Chúng ta bắt đầu với hình ảnh quận vương Hêrôđê. Một con người đầy quyền uy, ngự trị trên ngai vàng, nhưng lại bị ám ảnh bởi một nỗi sợ hãi không tên. Khi nghe danh tiếng Chúa Giêsu, ông không thể không thốt lên: “Người này là Gioan Tẩy Giả, ông từ cõi chết sống lại, nên mới làm được các phép lạ như vậy”. Lời nói ấy không chỉ là một phỏng đoán, mà là một lời thú nhận, một tiếng vọng từ sâu thẳm lương tâm bị đè nén. Hêrôđê đã từng là người lắng nghe Gioan, thậm chí có phần kính nể ông. Lời giảng của Gioan, dù thẳng thắn và gai góc, chắc chắn đã gieo vào lòng ông những hạt mầm của sự thật. Nhưng quyền lực, dục vọng, và sự yếu đuối đã khiến ông quay lưng lại với ánh sáng ấy. Giờ đây, khi Chúa Giêsu xuất hiện với quyền năng và sứ điệp tương tự, nỗi ám ảnh về Gioan, về hành động sai trái của mình, trỗi dậy mạnh mẽ. Đó là tiếng nói của lương tâm, dù bị chôn vùi dưới lớp đất của tội lỗi và sự chối bỏ, vẫn không ngừng cất lên, nhắc nhở về một sự thật không thể chối cãi. Tiếng nói ấy, dù nhỏ bé, vẫn có sức mạnh xuyên thấu mọi bức tường kiên cố của quyền lực và sự tự lừa dối. Nó cho thấy rằng, dù con người có cố gắng che đậy đến đâu, sự thật vẫn sẽ tìm cách phơi bày, và lương tâm vẫn sẽ là vị quan tòa không ngừng nghỉ trong chính tâm hồn mình.

Nỗi sợ hãi của Hêrôđê không phải là nỗi sợ hãi của một người tin vào sự phục sinh, mà là nỗi sợ hãi của một kẻ tội lỗi bị quá khứ ám ảnh. Ông không tin vào sự sống lại của Gioan theo nghĩa thiêng liêng, nhưng lại tin vào một sự trở lại đầy báo ứng, một sự trả giá cho hành động sai trái của mình. Điều này càng làm nổi bật sự giằng xé nội tâm của ông: một bên là sự thật mà ông biết, một bên là quyền lợi và dục vọng mà ông muốn giữ. Sự giằng xé này không chỉ của riêng Hêrôđê, mà còn là của mỗi người chúng ta, khi đứng trước lựa chọn giữa điều đúng và điều lợi, giữa tiếng nói của Thiên Chúa và những cám dỗ của thế gian.

Và rồi, Tin Mừng dẫn chúng ta đến nguyên nhân sâu xa của nỗi ám ảnh ấy: “Tại vì Hêrôđia vợ của anh mình mà vua Hêrôđê đã bắt trói Gioan tống ngục, bởi Gioan đã nói với vua rằng: “Nhà vua không được lấy bà ấy làm vợ””. Đây là trọng tâm của bi kịch. Gioan Tẩy Giả, vị ngôn sứ cuối cùng của Cựu Ước và là người dọn đường cho Đấng Mêsia, đã không ngần ngại nói lên sự thật, dù biết rằng sự thật ấy sẽ làm mất lòng kẻ có quyền. Lời của ông không phải là lời phán xét cá nhân, mà là lời công bố Lề Luật của Thiên Chúa, một Lề Luật không thể bị bẻ cong bởi quyền lực hay dục vọng con người. Gioan là hiện thân của sự chính trực, của lòng can đảm phi thường. Ông không sợ hãi cái chết, không bị mua chuộc bởi danh vọng hay tiền bạc. Ông chỉ sống và nói cho sự thật.

Sự can đảm của Gioan là một thách thức trực diện đối với sự giả dối và thối nát đang ngự trị trong triều đình Hêrôđê. Ông dám chỉ ra tội lỗi của vua, một tội lỗi công khai và thách thức cả Lề Luật của Thiên Chúa lẫn đạo đức xã hội. Trong một xã hội mà quyền lực thường đi đôi với sự lạm dụng và che đậy, tiếng nói của Gioan vang lên như một tiếng sét, đánh thức lương tri và vạch trần tội lỗi. Ông không tìm cách thỏa hiệp, không tìm cách làm hài lòng. Ông chỉ đơn thuần là tiếng nói của Đấng kêu gọi trong hoang địa, tiếng nói của sự thật không thể bị bóp méo.

Tuy nhiên, sự thật thường đi kèm với cái giá đắt. Hêrôđê “muốn giết Gioan, nhưng lại sợ dân chúng, vì họ coi Gioan như một tiên tri”. Một lần nữa, chúng ta thấy sự giằng xé trong lòng Hêrôđê. Ông muốn loại bỏ Gioan vì Gioan là một mối đe dọa cho quyền lực và sự yên ổn giả tạo của ông, nhưng ông lại sợ phản ứng của dân chúng, những người coi Gioan là một vị ngôn sứ. Nỗi sợ hãi này không phải là sự kính trọng đối với Thiên Chúa, mà là nỗi sợ hãi đối với dư luận xã hội. Nó cho thấy sự yếu đuối và thiếu quyết đoán của một kẻ cai trị bị mắc kẹt giữa dục vọng cá nhân và áp lực bên ngoài.

Và rồi, bi kịch đạt đến đỉnh điểm trong đêm sinh nhật của Hêrôđê. Một bữa tiệc xa hoa, nơi rượu chè và dục vọng lên ngôi. Con gái của Hêrôđia, một thiếu nữ trẻ tuổi, được sử dụng như một công cụ để thỏa mãn lòng thù hận của mẹ mình. Vũ điệu của cô gái đã làm Hêrôđê “vui thích”, đến mức ông thề hứa sẽ ban cho nó bất cứ điều gì nó xin, “dù là nửa vương quốc”. Lời thề ấy, được thốt ra trong cơn say sưa và sự bốc đồng, đã trở thành sợi dây thòng lọng siết chặt số phận của Gioan Tẩy Giả.

Hêrôđia, người đàn bà đầy lòng thù hận và mưu mô, đã không bỏ lỡ cơ hội này. Bà ta đã bị Gioan vạch trần tội lỗi, và lòng kiêu hãnh của bà ta không thể chấp nhận điều đó. Bà ta muốn loại bỏ Gioan bằng mọi giá, không chỉ để bảo vệ danh dự giả tạo của mình, mà còn để dập tắt tiếng nói của sự thật, tiếng nói đã làm xáo trộn cuộc sống tội lỗi của bà ta. Bà ta đã sử dụng chính con gái mình, một cách tàn nhẫn và vô lương tâm, để đạt được mục đích đen tối. “Được mẹ nó dặn trước, nên nó nói: “Xin vua đặt đầu Gioan Tẩy Giả trên đĩa này cho con”. Lời xin ấy, lạnh lùng và tàn độc, đã biến bữa tiệc vui vẻ thành một màn kịch đẫm máu.

Hêrôđê “lo buồn”, nhưng vì đã trót thề rồi, và vì các người đang dự tiệc, nên đã truyền làm như vậy. Đây là khoảnh khắc quyết định, nơi sự yếu đuối của Hêrôđê được phơi bày rõ nhất. Ông lo buồn không phải vì cái chết của một người công chính, mà vì danh dự cá nhân, vì lời thề đã trót thốt ra trước mặt các quan khách. Ông sợ mất mặt, sợ bị coi là kẻ thất hứa, hơn là sợ làm điều ác. Áp lực xã hội, sự sĩ diện hão huyền, đã đẩy ông vào con đường tội lỗi không thể quay đầu. Ông đã chọn sự thuận tiện thay vì sự công chính, chọn sự yên ổn giả tạo thay vì sự thật. Cái chết của Gioan Tẩy Giả là hậu quả trực tiếp của sự yếu đuối và thiếu can đảm của Hêrôđê, cũng như sự tàn độc và mưu mô của Hêrôđia.

Gioan bị chặt đầu trong ngục. Một cái chết bi thảm, nhưng cũng là một cái chết vinh quang. Ông đã sống và chết cho sự thật, cho Lề Luật của Thiên Chúa. Cái đầu của ông, được đặt trên đĩa và trao cho cô gái, rồi từ cô gái đến tay mẹ cô ta, là một biểu tượng đau thương của sự chiến thắng tạm thời của cái ác. Nhưng đó cũng là một lời chứng hùng hồn về sức mạnh của sự thật, dù bị chém giết, vẫn không thể bị dập tắt. Máu của Gioan đã đổ ra, không phải là sự thất bại, mà là hạt giống của sự sống, của công lý, và của sự thật sẽ trỗi dậy mạnh mẽ hơn.

Các môn đồ của Gioan, những người đã theo ông, đã đến lấy xác thầy và chôn cất. Đó là một hành động của lòng trung thành và tình yêu thương. Họ đau buồn trước sự mất mát, nhưng họ không tuyệt vọng. Và điều quan trọng nhất: “rồi đi báo tin cho Chúa Giêsu”. Hành động này là một điểm chuyển giao quan trọng. Tiếng nói của Gioan đã im bặt, nhưng sứ điệp của ông, và cả sự hy sinh của ông, đã được chuyển giao cho Đấng mà ông đã dọn đường. Chúa Giêsu, Đấng Mêsia, sẽ tiếp nối sứ mạng của Gioan, không phải bằng cách lên án hay trả thù, mà bằng cách rao giảng Tin Mừng về Nước Thiên Chúa, về tình yêu và sự tha thứ, về sự sống lại và sự chiến thắng cuối cùng của sự thật.

Bài học từ cái chết của Gioan Tẩy Giả vẫn còn nguyên giá trị cho chúng ta ngày hôm nay. Trong một thế giới đầy rẫy những thông tin sai lệch, những lời nói dối được tô vẽ, và những sự thật bị bóp méo, tiếng nói của sự thật trở nên quý giá hơn bao giờ hết. Chúng ta được mời gọi trở thành những Gioan Tẩy Giả trong thời đại của mình, dám nói lên sự thật, dám sống theo lương tâm, dù phải đối mặt với những thách thức và hiểm nguy.

Chúng ta cũng được mời gọi nhìn vào Hêrôđê và Hêrôđia để nhận ra những cạm bẫy của quyền lực, dục vọng, và sự yếu đuối. Quyền lực có thể làm mờ mắt, dục vọng có thể dẫn đến tội lỗi, và sự yếu đuối có thể khiến chúng ta thỏa hiệp với cái ác. Nhưng lương tâm, tiếng nói của Thiên Chúa trong mỗi người, vẫn luôn ở đó, nhắc nhở chúng ta về con đường đúng đắn. Điều quan trọng là chúng ta có dám lắng nghe tiếng nói ấy, có dám hành động theo nó, hay chúng ta sẽ để những nỗi sợ hãi, những áp lực xã hội, và những dục vọng cá nhân lấn át?

Cái chết của Gioan Tẩy Giả là một lời nhắc nhở rằng, sự thật không phải lúc nào cũng được đón nhận, và những người nói lên sự thật không phải lúc nào cũng được an toàn. Nhưng đó cũng là một lời khẳng định rằng, sự thật có sức mạnh vượt qua mọi sự đàn áp, và máu của các vị tử đạo là hạt giống của đức tin. Gioan đã hoàn tất sứ mạng của mình một cách trọn vẹn, và cái chết của ông đã mở đường cho sứ mạng của Chúa Giêsu.

Cuộc đời chúng ta cũng là một hành trình, nơi chúng ta không ngừng đối mặt với những lựa chọn. Liệu chúng ta có dám đứng lên vì điều đúng đắn, dù phải trả giá? Liệu chúng ta có dám sống theo lương tâm, dù phải đi ngược lại số đông? Liệu chúng ta có dám nói lên sự thật, dù có thể làm mất lòng người khác? Câu chuyện về Gioan Tẩy Giả mời gọi chúng ta suy tư sâu sắc về những câu hỏi này. Nó không chỉ là một câu chuyện lịch sử, mà là một lời mời gọi sống một cuộc đời có ý nghĩa, một cuộc đời được định hướng bởi sự thật và lòng can đảm, một cuộc đời làm chứng cho Thiên Chúa giữa thế gian.

Xin Chúa ban cho chúng ta ơn can đảm để lắng nghe tiếng nói của lương tâm, ơn khôn ngoan để nhận ra sự thật, và ơn kiên trì để sống và làm chứng cho Tin Mừng của Người, như Gioan Tẩy Giả đã làm. Amen.